D&T Worsumsche Broek

De provincie Gelderland en Staatsbosbeheer hebben de ambitie het huidige agrarische Worsumsche broek om te vormen naar natuur. De Worsumsche broek, een open en laag gelegen graslandgebied op oude maasklei, ligt ten noordoosten van Overasselt, naast de A73. In totaal omvat het project-gebied circa 30 hectare. Het gebied maakt deel uit van een EVZ tussen stuwwal en vennengebied (model Das en Hagedis) en vormt een schakel tussen het Vennengebied (zuid) en de stuwwal (noord).

Bij het plan voor de herinrichting zijn een aantal doelen en randvoorwaarden als uitgangspunt gehanteerd waaronder:

1. het creëren van natuurtypen van hoge waarde;
2. een gunstig effect op de waterhuishouding in het naastgelegen Vennengebied;
3. creëren van leefgebieden of ecologische verbindingen voor zeldzame soorten;
4. aanleg van nieuw bos;
5. in harmonie met cultuurhistorie qua historisch landgebruik en lijnen;
6. attractief natuur & landschap met mogelijkheden om te wandelen;
7. geluidwering van snelweg A73 richting van het Vennengebied;
8. goede basis creëren voor kwelminnende vegetatietypen;
9. goede beheerbaarheid.

In juli 2021 is op basis van bovenstaande uitgangspunten een schetsontwerp uitgewerkt, waarbij een aantrekkelijk mozaïek van vochtige bossen en bloemrijk grasland met Glanshaververbond-kenmerken ontstaat. In het schetsontwerp is rekening gehouden met geohydrologische kenmerken van het gebied, de maaiveldhoogtes met behoud van bestaande infrastructuur. Door het slootpeil te verhogen in het winterhalfjaar, het aanleggen, verondiepen en/of dempen van watergangen vernat het gebied.

Aan BWZ Ingenieurs is gevraagd om het schetsontwerp van de Worsumsche Broek verder uit te werken tot een definitief ontwerp en bestek. Door de lage ligging is het projectgebied onderhevig aan kwelstromen van de Hatertse Vennen en Maas-Waal kanaal. Voor het kwelwater dat afkomstig is van de Hatertse Vennen zijn maatregelen genomen om deze af te remmen. Hiervoor zijn diepe watergangen bekleed met lokaal ontgraven klei en leem en zijn stuwen aangebracht om het afvoer van grondwater te belemmeren en water langer vast te houden. Meer richting het Maas-Waal kanaal zijn juist verlagingen gegraven door het kleidek om kwelwater vanuit het kanaal juist aan te trekken. Op deze plekken kunnen unieke kwelvegetaties zich ontwikkelen. Vrijkomende grond is plaatselijk verwerkt in grondruggen. In het gebied worden nu bossen aangeplant die het reliëf en sporen van diverse afzettingen accentueren.

BWZ Ingenieurs heeft onderzoek gedaan naar de kleidikte in het gebied om te kijken of het maaiveld verlaagd kan worden zonder door het kleidek te graven. Hiervoor zijn medewerkers van BWZ naar buiten gegaan met een grondboor en hebben de boringen in staten verwerkt. BWZ heeft een bestemmingsplanwijziging voorbereid en begeleid zodat de grond van een agrarische- naar natuurbestemming is gewijzigd. Daarnaast zijn diverse onderzoeken uitgezet en begeleid zoals ecologie, OO en archeologie.

Alle informatie is verwerkt in een bestek met tekeningen die BWZ heeft aanbesteed; nu begeleiden we de aannemer met de uitvoering. Op dit moment is de aannemer bezig het plantwerk uit te voeren. Door de extreem natte winter heeft hij pas de laatste paar weken kunnen planten nu het wat droger is.